فهرست مطالب
برق فشار ضعیف
تابلو برق ها از نظر ولتاژ به سه دسته تابلو برق فشار ضعیف LV ، تابلو برق فشار متوسط MV ، تابلو برق فشار قوی HV تقسیم می شوند.به طور کلی تابلو برق ها محفظه های فلزی یا غیر فلزی هستند که تجهیزات مختلفی را در خود جای داده اند و از تجهیزات الکتریکی محافظت می کنند.
برق فشار ضعیف
تابلو برق فشار ضعیف چیست؟
معمولا در خانه ها از تابلو برق های کوچک استفاده می شود. زمانی که در ابعادی وسیع تر و در صنایع به تابلو برق های بزرگ تری نیاز داشته باشیم از تابلو برق فشار ضعیف استفاده می شود.این تابلو ها با دارا بودن از تجهیزات گوناگون و متعدد به نحوه کنترل سیستم الکتریکی ساختمان ها کمک می کند. از کاربرد این تابلو ها اصولا می توان به عنوان یک قفسه با داشتن شهری متفاوت در درون خود تشکیل شده است اشاره کرد. هر کدام از اجزا و قطعاتی که در تابلو برق فشار ضعیف به کاررفته است،مشغول به انجام فعالیتی خاص و منحصر به خود هستتند.
از تابلو برق ها در ایستگاه های مبدل ، ایستگاه های برق ، پالایشگاه ها،ساختمان های تجاری،کارخانه ها و…استفاده می شود.تجهیزات تابلو برق هایی که ولتاژ متفاوتی دارند با یکدیگر متفاوت است.
یعنی تجهیزات یک تابلو برق فشار ضعیف با تجهیزات یک تابلو برق فشار قوی یکسان نیست.از طرف دیگر فعالیت تمام اجزای یک تابلو برق به همدیگر وابسته است ، یعنی اگر یک جز به درستی کار نکند کل کار تابلو برق دچار مشکل می شود. تابلو برق هایی با ولتاژ حداکثر یک کیلو ولت در دسته تابلو برق های فشار ضعیف قرار می گیرند.
وظیفه تابلو برق های فشار ضعیف
مهم ترین وظیفه تابلو برق ها محافظت از تجهیزات الکتریکی،مدارها و اتصالات است.این تابلو برق ها از تجهیزات الکتریکی در برابر افزایش جریان و اتصالی برق است.
تابلو برق ها می توانند برای محافظت از سیستم های بزرگ مدار قسمتی که دچار مشکل شده است را قطع کنند. زمانی که در یکی از قسمت های سیستم برق خطایی رخ می دهد،یک جریان پر قدرت و سنگین در سر تا سر تجهیزات جریان می یابد که سلامت تجهیزات را تهدید می کند و می تواند منجر به قطع سرویس دهی شود.با این حال، تابلو برق خطا را شناسایی می کند و قسمتی را که دچار مشکل شده است را از سیستم جدا می کند.
تجهیزات تابلو برق فشار ضعیف
تجهیزاتی که برای ساخت تابلو برق های فشار ضعیف به کار می روند عبارت اند از کنتاکتورها،ترانس ها،بی متال تک فاز و سه فاز، کلید اتوماتیک ام سی بی و ام سی سی بی کلید های نشتی جریان کلید ام پی سی بی انواع فیوز ها ، انواع کلید گردان، ریل،میکروسوئیچ،شینه یا باسبار و غیره.هر کدام از این تجهیزات وظایف خاص خود را دارند و دارای ویژگی های خاصی هستند.
انواع فیوز
یکی از قطعات بسیار مهم در تابلو برق های فشار ضعیف فیوزها هستند. فیوزها وظیفه دارند زمانی که جریان برق بیش از اندازه افزایش یافت آن را قطع کنند فیوزها رشته سیم هایی هستند که در اثر افزایش بار ذوب می شوند و وجودشان در تمام تابلو برق ها ضروری است.
کنتاتورها
کنتاکتور همان گونه که از نامش پیدا است مسئول قطع و وصل کردن مدار فرمان از راه دور است. با وجود کنتاکتورها امکان قطع و وصل کردن مصرف کننده ها از چندین محل به وجود می آید و می توان با کمک آن ها فیدرها را به صورت خودکار راه اندازی کرد. عمر مفید کنتاکتورها نسبتاً بیشتر از سایر اجزای تابلو برق است.
کلید اتوماتیکMCB
این کلید هم مانند فیوز وقتی با افزایش بار مواجه می شود جریان را قطع می کند تا به تجهیزات الکتریکی آسیبی وارد نشود. البته این کلیدها نسبت به فیوزها حساس تر هستند و افزایش بار را بهتر تشخیص می دهند. کلید های MCB از فیوزها قابل اعتماد تر هستند و عملکردی حرارتی یا مغناطیسی-حرارتی دارند.
بی متال های تک فاز و سه فاز
بی متال های استفاده شده در تابلو برق های فشار ضعیف از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. نقش بی متال ها در تابلو برق این است که از انواع دستگاه ها و تجهیزات الکتریکی در برابر خطرات و خطاهای احتمالی محافظت می کند.
بی متال ها از موتورهای سه فاز در برابر افزایش باری که ولتاژ کمی دارد محافظت می کنند. بی متال یا رله حرارتی از دو فلز ناهمجنس که دارای ضریب انبساط متفاوتی هستند و از یک طرف به همدیگر جوش خورده اند تشکیل شده است.
بی متال سه فاز معمولاً دارای سه پل قدرت و دو کنتاکت فرمان است. یک کنتاکت باز برای اتصال به سیستم هشدار دهنده و یک کنتاکت بسته برای قرار گرفتن در مسیر تغذیه کنتاکتور.
نحوه عملکرد بی متال به این شکل است که جریان عبوری گرمایی ایجاد می کند که باعث خم شدن دو فلز می شود. از آن جا که ضریب انبساط دو فلز متفاوت است یکی از آن ها بیشتر خم می شود. این خمیدگی موجب قطع شدن جریان برق می شود.
کلید های MPCB
این کلید ها قطعات الکتریکی ویژه ای هستند که برای محافظت در برابر خطا و محافظت در برابر افزایش جریان مورد استفاده قرار میگیرد. این کلید ها از موتور ها در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه محافظت می کند و از قطعاتی مانند رله کنترل بار قابل اطمینان تر هستند.
شستی دوبل
از شستی ها برای راه اندازی و قطع کردن جریان برق موتور مورد استفاده قرار می گیرد. وظیفه شستی دوبل این است که عمل اتصال برق و عمل قطع برق در کنار هم انجام دهد.
لیمیت سوئیچ
لیمیت سوئیچ ها نوعی قفل ایمنی هستند که برای کنترل سیستم انواع دستگاه ها مورد استفاده قرار می گیرند.
میکرو سوئیچ
میکرو سوئیچ ها کلید هایی هستند که برای قطع و وصل کردن جریان برق در مدار های الکتریکی از آن ها استفاده می شود.
تایمر ها
تایمرها وظیفه دارند که مدارها را کنترل کنند. در تابلو برق های صنعتی برای زمان سنجی یک عمل خاص یا تنظیم زمان بین عملکردهای مدارهای فرمان از تایمرها استفاده می شود.
محافظ ولتاژ
زمانی که ولتاژ برق افزایش می یابد محافظ ولتاژ برق اضافی را منحرف می کنند و توسط سیم اتصال به زمین آن را به زمین منتقل می کنند.
فلوتر الکترونیکی
وظیفه فلوترهای الکترونیکی در تابلو برق های فشار ضعیف آن است که اجازه ندهند موتور خشک کار کند و همواره سطح مایع داخل موتورها را کنترل می کنند.
انواع سنسور
انواع مختلفی از سنسورها در تابلو برق های فشار ضعیف به کار می روند که هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند. تعدادی از این سنسورها عبارتند از سنسورهای حرارت، رطوبت، فشار و غیره. این سنسورها انواع مختلفی هم دارند مانند سنسورهای القایی، سنسورهای خازنی، سنسورهای نوری و غیره.
معرفی انواع تابلو برق فشار ضعیف
تابلو برق های فشار ضعیف از نظر نوع استفاده به دسته های مختلفی تقسیم می شوند که در ادامه به صورت مجزا در رابطه با هر یک از آن ها صحبت کرده ایم.
تابلو برق های اصلی یا Main
تابلو برق های اصلی از مدار های کنترلی و حفاظتی تشکیل شده اند تا بتوانند میزان خطا را به حداقل برسانند. فیدرهای این نوع تابلو برق بیشتر از نوع کلید هوایی است.
تابلو برق Main sub
تابلوبرق های زیر دستی از فیدرهای تابلو برق های اصلی تغذیه می کنند و وظیفه آن ها انتقال انرژی به قسمت های مختلف است. در این تابلو برق ها ورودی ها و خروجی ها با استفاده از کلید ها کمپکت می باشد. این تابلو ها به منطقه یا مدار فرمان خاصی احتیاج ندارند.
تابلو برق های DB
این تابلو برق ها معمولا به صورت دیواری ساخته می شوند و در دفاتر اداری به کار برده می شوند زیرا جای بسیار کمی را اشغال می کنند. ورودی و خروجی این تابلو برق های فشار ضعیف با کلیدهای مینیاتوری یا MCB می باشد.
تابلو برق های کنترلی
این تابلو برق ها برای ایجاد ارتباط با تابلو برق های اصلی و کنترل تابلو های اصلی، زیر دستی و MCC استفاده می شوند و می توانند به صورت تمام خودکار، نیمه خودکار یا دستی طراحی شوند .
در سیستم هایی که دارای حساسیت بالایی هستند مانند کارخانه های شیشه سازی یا صنایع فولاد از این تابلو برق ها استفاده می شود زیرا سیستم دائماً باید تحت نظارت و کنترل باشد.
این تابلو برق ها با نظارت دائمی میزان خطا را به کمترین حد می رسانند. از طرف دیگر این تابلو برق ها می توانند تعمیر، عیب یابی و نگه داری از سیستم را آسان تر می کنند.
تابلو برق MCC
نام این تابلو برق ها مخفف Motor control center است.این تابلو برق ها در تمام صنایع و کارخانجات و در بعضی از دفاتر وجود دارند. تابلو برق های ام سی سی معمولا از تابلو برق های اصلی تغذیه می شوند به نوع خود کنترل ها و محافظت های مختلفی را انجام می دهند. گاهی اوقات این تابلو برق ها دارای باکس کنترل منطقی یا پی ال سی هستند.
تابلو برق های کشویی
تابلو برق های کشویی اهمیت زیادی دارند زیرا جای بسیار کمی اشغال می کنند و با استفاده از ان ها می توان از فضا حداکثر استفاده را کرد.در این تابلو برق ها می توان مدار های کنترلی حجیم و فیدری زیادی جای داد.در انواع تابلو برق فشار ضعیف جریان برق از طریق محفظه تابلو برق ولتاژ پایین از طریق گذرگاه مسی باروکش نقره یا قلع جریان می‌یابد. بخشی از این قطع کن‌ها، خنجرهای قطع کن را که به‌صورت افقی به داخل سلول‌های قطع کننده در یک قسمت تابلو سوار می‌شوند، متصل می‌کنند و از طریق خوشه‌های انگشتی به دو طرف خط‌شکن‌های فیدر متصل می‌شوند. گذرگاه افقی (اصلی) به‌صورت الکتریکی بخشه‌ای تابلو مجاور را به یکدیگر متصل می‌کند.
Runbacks
از قسمت بارِ هر قطع کننده فیدر به‌صورت افقی به عقب بازمی‌گردد و از طریق محفظه باس (بدون اتصال به شیب اصلی) به محفظه کابل برای ایجاد فرودهای لبه برای اتصال به انتهای کابل‌های بار ، به داخل محفظه می‌رود. در بیشتر انواع تابلو برق فشار ضعیف، عایق یا مقاومت دی‌الکتریک بین سه فاز باس از طریق یک شکاف هوای کافی تأمین می‌شود. در مکان‌هایی که ترخیص باس برای تأمین مقاومت دی‌الکتریک لازم کافی نیست، عایق‌کاری روی باس اعمال می‌شود.(که خیلی رایج و معمول نیست.)
عملکرد قطع کننده های پنل برد فشار ضعیف
تابلو برق ولتاژ پایین از طریق قطع کننده‌های مدار ولتاژ پایین با واحدهای سفر انتگرال، از اتصال کوتاه و اضافه‌بار محافظت می‌کند. این قطع کننده‌های مدار تابلو برق فشار ضعیف معمولاً دستگاه‌هایی هستند که از طریق درب کشیده می‌شوند. منظور از “از طریق درب” این است که صفحه جلوی قطع کننده مدار به همراه کنترل‌های نصب‌شده بر روی قطع کننده بدون باز کردن سوئیچ قابل‌دسترسی است.
Draw-out
به این معنی است که قطع کننده مدار می‌تواند بدون باز کردن سوئیچ به‌راحتی در موقعیت آزمایشی قرار گیرد و موقعیت را قطع کند و می‌تواند به‌طور کامل برای سرویس از سوئیچ خارج شود. قطع کننده‌های ولتاژ پایین خطاهای اتصال کوتاه و اضافه بار را از طریق کنتاکت های اصلی که در هوای آزاد قرار دارند قطع می‌کنند. درنتیجه، چنین قطع کننده‌های مدار در مقایسه با قطع کننده‌های ولتاژ متوسط که معمولاً از تکنولوژی قطع کننده‌های جدا استفاده می‌کنند به‌صرفه‌تر و ساده‌ترند.انها به عنوان قطع کننده مدار هوا (acb) نیز شناخته می شوند.
منبع ورودی پنل برد فشار ضعیف
منبع ورودی ، برق الکتریکی ورودی را به باس ورودی انتقال می‌دهد.تابلو برق فشار ضعیف در ورودی باید دارای یک دستگاه تعویض اصلی باشد. دستگاه‌های سوئیچ متصل به ورودی باید بتوانند جریان غیرعادی را برای مدت‌زمان کوتاه تحمل کنند تا به دستگاه‌های پایین‌دست اجازه کار دهند. این قسمت باید یک ترتیب به هم پیوسته با دستگاه‌های پایین‌دست داشته باشد. به‌طورکلی قطع کننده‌های مدار هوا ترجیحاً به‌عنوان دستگاه قطع کننده استفاده می‌شوند.
واکنش پنل برد فشار ضعیف در برابر اضافه بار
در سیستم تابلو برق فشار ضعیف وسایل الکتریکی در برابر اتصال کوتاه و اضافه‌بار توسط فیوزهای الکتریکی یا قطع کننده مدار الکتریکی محافظت می‌شوند. بااین‌حال ، اپراتور انسان در برابر خطاهایی که در داخل دستگاه‌ها امکان رخ دادن دارند، به‌اندازه کافی محافظت نمی‌شود. با استفاده از قطع کننده مدار ‘نشتی زمین’ می‌توان بر این مشکل فائق آمد. قطع کننده مدار نشتی زمین می‌تواند جریان نشتی تا 100 میلی‌آمپر را تشخیص دهد و قادر است دستگاه را در کمتر از 100 میلی‌ثانیه جدا کند. همین عملکرد سریع اجزای تابلو فشار ضعیف است که وسایل برقی شما را در برابر صدمات برقی مصون نگه می دارد.
با توجه به کاربرد ها و موارد استفاده تابلو برق، از تابلو برق ها می توان در هر فعالیت و مکانی استفاده کرد، چرا که می توان گفت وسایل الکتریکی و نیاز به توزیع مناسب الکتریسیته با زندگی انسان ها به هم گره خورده اند. اهمت تابلو برق ها و استفاده ضروری از انها در اپارتمان های بلند،برج ها،کارخانه ها،مزارع کشاورزی می باشد که از دستگاه های الکتریکی و حساس مثل الکترو موتور ، پمپ بوستر پمپ و انواع لوازم ابرسانی استفاده می کنند.
